Dit is Robert Mugabe (92)
In ZIM speelt hij een
belangrijke rol. Maar een nog belangrijker personage in
het boek is zijn vrouw Grace,
met wie hij in 1996 trouwde, in de zomer waarin René met zijn gezin
in Harare kwam wonen. Na 1996
leert de wereld een andere Robert Mugabe kennen. Eentje die de rassenkaart speelt om poltiek te overleven, die homo’s lager dan varkens en honden noemt en die de economie van zijn land verwoest om aan de macht te kunnen blijven. Was de gedaanteverandering van Mugabe de schuld van (Dis)Grace? In ZIM is zij een van de gezichten van het kwaad.
De proloog:
Hoelang heb ik nog? Ik houd mijn mond stijf gesloten, maar straks zal het water door mijn neus in mijn longen lopen. Ik zal verdrinken. Waar zijn die sadistische Chinezen met hun AK-47’s gebleven? Ik wist zeker dat ze met genoegen zouden toekijken, die klootzakken, hoe ik langzaam verdrink. Nu zullen de wevervogels in de acacia boven mij de laatste levende wezens zijn die ik mag aanschouwen. Hun nestjes deinen onschuldig in de middagbries. Ze doen me denken aan de onbezorgde momenten van vroeger, toen ik samen met het dochtertje van Madiba keek hoe vernuftig de mannetjesvogels hun onderkomens weefden. Waarom ben ik niet gewoon in Mozambique gebleven? Het water komt nu al tot aan mijn bovenlip. Mijn kaak lijkt te verkrampen. De verdrinkingsdood is de aangenaamste manier van sterven, zeggen ze. Pijnloos ook. Maar hoe weten ze dat eigenlijk? Misschien is het inderdaad beter om te berusten. Me neerleggen bij deze onherroepelijke dood, vlak bij de plek waar dertien jaar geleden granddad zijn einde vond. Moet ik gaan roepen? Zinloos. Er is geen hond die me hoort. Maar mijn overlevingsdrift is sterker dan de rede. Ik maak me zo lang mogelijk door op mijn tenen te gaan staan en kantel mijn hoofd naar achteren. Mijn voorhoofd raakt nu de bovenkant van de kooi. Ik open mijn mond, die op deze manier weer net boven het wateroppervlak uit komt. ‘Help, help me!’ Ik schreeuw het opnieuw uit, met alle kracht die nog in mijn longen zit. ‘PLEASE HELP!’ Opeens stuiven ze geschrokken weg uit de acacia’s, weg van hun bungelende nesten, een wolk van honderden wevervogels. Wonderen bestaan niet. Ik ga dood.
ZIM speelt zich voornamelijk af in Zimbabwe – en deels ook in Mozambique. Zimbabwe is een van de mooiste landen ter wereld. Als Robert Mugabe er niet zo’n puinhoop van had gemaakt, had het land door zijn vruchtbare grond en toeristische mogelijkheden een van de uitblinkers van Afrika kunnen zijn. In ZIM bezoekt hoofdpersoon Felix onder meer de schitterende rotsformaties van Domboshawa, heeft hij een bizarre ontmoeting in de levensgevaarlijke avenues van Harare, beleeft hij een hachelijke doortocht in natuurpark Gonarezhou, en belandt hij bij een huurlingen-leider die zich heeft teruggetrokken in een schitterende villa in de mangrove van Machangulo, aan de Indische Oceaan. Het was een genoegen om deze prachtige omgevingen, waarvan ik eind jaren negentig drie jaar dagelijks heb mogen genieten, tot decor van mijn boek te maken. Links zie je onder meer het Brontë hotel, het Meikles, de skyline van Harare, Domboshawa en Gonarezhou.